ChatGPT in de onderwijspraktijk

ChatGPT kan de rol als leraar versterken

Inleiding

 

ChatGPT vertegenwoordigt een belangrijke vooruitgang in technologie en AI. Het is een krachtig taalmodel (LLM) dat valt onder de categorie generatieve AI, wat betekent dat het nieuwe inhoud kan creëren in plaats van alleen bestaande gegevens te analyseren. Wat ChatGPT uniek maakt, is zijn vermogen om met iedereen te communiceren in begrijpelijke taal. Hierdoor ontstaat een natuurlijke dialoog, waardoor gebruikers op een intuïtieve manier kunnen communiceren met deze AI.

ChatGPT is een krachtige tool die het onderwijsproces kan transformeren en de rol van leraren kan versterken. Het stelt een leraar in staat om zich te concentreren op wat echt belangrijk is: het begeleiden en inspireren van studenten om hun volledige potentieel te bereiken.

Eenvoudig gezegd, ChatGPT voorspelt continu het volgende woord in een zin door middel van statistische analyse van taal met behulp van wiskunde. Het is eigenlijk een soort automatische aanvulling, maar dan op een zeer grote schaal. Om dit te kunnen doen heeft ChatGPT een enorme hoeveelheid tekst gelezen om relaties tussen woorden te kunnen begrijpen en opbouwen. Maar om ermee te kunnen werken (want computers werken met getallen, niet met woorden) moet ChatGPT eerst het woord omzetten in een getal. En daar gaat ChatGPT mee aan de slag. Eigenlijk doet het dit niet op woordniveau, maar eerder op sub-woordniveau, bijna op lettergreepniveau.

ChatGPT maakt gebruik van parameters. Je kunt je deze parameters voorstellen als getallen. Ze coderen de relaties tussen woorden. Een taalmodel bestaat uit opeengestapelde lagen berekeningen en de parameters zijn de getallen die in deze berekeningen worden gebruikt. Eén enkel getal kan een verband tussen twee woorden weergeven, zoals bijvoorbeeld dat "het" en "huis" bij elkaar horen. Het kan ook voorkomen dat zo'n verband wordt verdeeld over meerdere getallen, of dat een getal betrokken is bij meerdere verbanden. De taalmodellen worden steeds groter en dat helpt om (meer) kennis van de taal op te slaan. Een model is een soort samenvatting van alles dat het heeft gelezen, een samenvatting van parameters. ChatGPT heeft geen enkel begrip van wat de woorden betekenen. Woorden zijn symbolen die bij elkaar horen voor ChatGPT. Het taalmodel voorspelt woorden. Het is een papagaai die napraat wat het heeft gelezen. Het is geen zoekmachine. Het is een model dat een zin maakt die past bij jou vraag. Het heeft geen notie van feitelijkheden. ChatGPT heeft geen database, het geeft enkel statistieken over taal.

Een ChatGPT account aanmaken

Voer de onderstaande stappen uit om een ChatGPT account aan te maken.

  1. Ga naar https://openai.com/blog/chatgpt 
  2. Klik op de "Try ChatGPT" knop.
  3. Klik op de "Sign up" knop.
  4. Geef een e-mailadres op en kies een wachtwoord (tip: een wachtwoordzin is gemakkelijker te onthouden).
  5. Op het opgegeven e-mailadres krijg je mail met een bevestigingslink. Klik op de link in de mail om het opgeven e-mailadres te bevestigen.
  6. Ga naar https://chat.openai.com/ en log in. De eerste keer zal je jouw naam en geboortedatum (of mobiel telefoonnummer) moeten opgeven.

Vanaf nu heb je een ChatGPT account.

Jouw eerste prompt aanmaken

Een 'prompt' is een instructie, vraag of een stuk tekst dat wordt gebruikt om een reactie, antwoord of creatieve output te genereren. In de context van generatieve AI is een prompt de input die aan het model wordt gegeven om een specifieke reactie te genereren. Een prompt kan bestaan uit een zin, een paar zinnen of zelfs een paragraaf, afhankelijk van wat je wilt bereiken. Het dient als startpunt of richtlijn voor het model om een passend antwoord te formuleren.

Doe het volgende om jouw eerste prompt op te geven:

  1. Ga naar https://chat.openai.com/ en log in indien je nog niet bent ingelogd.
  2. Geef onderdaan in de Prompt balk jouw eerste prompt in, bijvoorbeeld Vertel me een leuk feitje over België. Klik op de knop met een pijl naar boven om de prompt te versturen.
  3. ChatGPT zal een respons genereren. 

Doeltreffende prompts maken

De kwaliteit van het antwoord hangt (deels) af van de gegeven instructies (prompt). Als je iets aan ChatGPT vraagt, is het essentieel om goed na te denken over wat je precies wilt weten. Je kunt de kwaliteit van het antwoord verbeteren door onderstaande punten in de instructies mee te nemen:

  • Rol: ChatGPT presteert goed bij het aannemen van een specifieke rol (bv. leraar, journalist, kok, kapper, advocaat).
  • Specifiek: Een prompt moet glashelder zijn. Leg heel duidelijk uit wat je van ChatGPT verwacht.
  • Context: ChatGPT reageert op basis van de context van de vraag. Daarom is een duidelijk context belangrijk.
  • Format: Geef aan hoe je wilt dat de informatie wordt gepresenteerd (bv. tekst, maximaal aantal woorden, opsomming, tabel).

Voorbeelden van slechte en goede prompts

Slechte prompt: "Leg de Python print opdracht uit."
Goede prompt: "Als Python-docent leg je aan een leerling de 'print'-opdracht uit. Gebruik een voorbeeld om de functie te demonstreren en bedenk een oefening om de leerling praktijkervaring te geven."

Slechte prompt: "Geef informatie over goede technologieaandelen."
Goede prompt: "Voer een diepgaande analyse uit van de tien best presterende aandelen in de technologiesector gedurende het afgelopen kwartaal. Beoordeel niet alleen de financiële prestaties, maar onderzoek ook de redenen achter hun groei, zoals nieuwe productlanceringen, technologische doorbraken of markttrends. Geef een rapport waarin je projecties voor de komende zes maanden presenteert, inclusief potentiële risico's en kansen voor elk van deze aandelen."

Slechte prompt: "Schrijf een verhaal over een meisje."
Goede prompt: "Maak een verhaal over de avonturen van Emily, een moedig meisje dat op een verlaten eiland woont en op zoek is naar een magische schat om haar familie te redden van een eeuwenoude vloek."

Slechte prompt: "Hoe kunnen we het energieverbruik verlagen."
Goede prompt: "We willen het elektrisch energieverbruik van onze school verlagen. Maak hiervoor een actieplan. Plaats alle stappen in een tabel met vier kolommen: Actie, Actor, Timing en Indicator."

Oefeningen in het maken van prompts

Hieronder vind je een aantal oefeningen (prompts). Voer de prompts uit in ChatGPT en pas ze aan jouw situatie, interesse of vakgebied aan. Vul ze aan met extra instructies indien nodig, en vraag gerust door als het antwoord van ChatGPT niet volledig aan je verwachtingen voldoet.

Oefening 1

Je bent een leraar [vak]. De vorige les kwam [onderwerp] aan bod. Maak drie vragen om de voorkennis bij de leerlingen klassikaal af te toetsen.
[vak]= schoonheidsverzorging
[onderwerp]= de opbouw en de werking van nagels en huid toe in functie van schoonheidsverzorging
---------------------------------

Oefening 2

Je bent een leraar [leraar] en geeft les over [nieuwe leerstof] aan [leeftijd]-jarigen. Je taak is om in duidelijke, beheersbare stappen de kern van de leerstof te presenteren. Geef na elke stap een korte uitleg en een vraag of oefening om het begrip te toetsen. Zorg ervoor dat je de informatie doseert om overbelasting van het werkgeheugen te voorkomen. Presenteer je antwoord in de vorm van een lesplan, met duidelijke instructies en een opsomming van de leerdoelen, gevolgd door de stappen, uitleg, en oefeningen.
[leraar]=Python
[nieuw leerstof]=if-voorwaarden
[leeftijd]=12
---------------------------------

Oefening 3

Maak een prompt die gebruikt kan worden om voorbeelden te genereren over een bepaald onderwerp, begrip of leerdoel.
---------------------------------

Oefening 4

Je bent een onderwijsexpert die een quiz ontwikkelt voor middelbare scholieren over [onderwerp]. Ontwerp een korte quiz van 5 vragen die gebruikmaakt van retrieval practice om de kennis van leerlingen te toetsen. De vragen moeten variëren in moeilijkheidsgraad en verschillende aspecten van het onderwerp behandelen.De quiz is bedoeld voor een [les] op middelbare schoolniveau, waar leerlingen al basiskennis hebben over [onderwerp], inclusief [voorkennis]. Presenteer elke vraag met vier meerkeuzeantwoorden. Geef ook een korte uitleg waarom het juiste antwoord correct is, om leerlingen te voorzien van directe feedback.
[onderwerp]=fotosynthese
[les]=biologieles
[voorkennis]=de betrokken chemische processen, de rol van licht en chlorofyl, en het belang van fotosynthese voor het ecosysteem
---------------------------------

Oefening 5

Je bent een leraar [vak]. Je geeft les aan leerlingen van [leeftijd]. Stel een woordenschatlijst op van [aantal] woorden die verbonden zijn [woorden]. Stel ook [aantal] vragen op van het type 'fill in the blank' voor het inoefenen van de woordenschat. Geef een studentenversie van de vragenlijst zonder antwoorden en een leerkrachtenversie van de vragenlijst met de antwoorden.
[vak]=godsdienst
[leeftijd]=17-18 jaar
[aantal]=5
[woorden]=met het hindoeïsme en met de islam
---------------------------------

Oefening 6

Je bent een leraar [vak]. De vorige les kwam [onderwerp] aan bod. Maak een evaluatie rubric met de criteria: [criteria], met [aantal] niveaus: [niveaus]. Presenteer dit zeer netjes in tabelvorm.
[vak]=programmeren
[onderwerp]=het maken van een eenvoudig programma in Python
[criteria]=Syntax, Logica, Correctheid, Volledigheid, Commentaar en Leesbaarheid
[aantal]=4
[niveaus]=Startend, Bijna vaardig, Vaardig en Gevorderd
---------------------------------

Oefening 7

Je bent een leraar [vak]. Je geeft les aan de leerlingen van [graad]. Maak een presentatie met een aantal dia's in het Nederlands. Het onderwerp van de lessen is [onderwerp]. Elke dia bevat een titel en de tekst van de dia's wordt opgesteld in opsommingstekens (bullets). Voeg ook vragen toe die ik aan de leerlingen kan stellen tijdens de les (formatieve evaluatie). De laatste dia bevat 3 vragen die ik op het einde van de les kan stellen om te checken of ze de leerstof begrepen hebben (exit ticket). Kun je ook suggesties voor foto's geven om mijn presentatie te verduidelijken?
[vak]=geschiedenis
[graad]=de 3e graad (17-18 jaar)
[onderwerp]=de oorzaak van het ontstaan van de tweede wereldoorlog
---------------------------------

Over ons

AI kan de rol van de leraar versterken in de onderwijspraktijk. Een tool zoals ChatGPT biedt hulp en ondersteuning voor de onderwijsprofessional. AI levert tijdwinst en inspiratie op.

Leren doe je niet door een keer iets te horen. Leren doe je door op verschillende manieren met het onderwerp in aanraking te komen. Door de leerstof actief te verwerken. Ga met AI aan de slag, maar wees kritisch.

Contact