AI in de onderwijspraktijk

AI kan de rol als leraar versterken

Inleiding ChatGPT

 

ChatGPT vertegenwoordigt een belangrijke vooruitgang in technologie en AI. Het is een krachtig taalmodel (LLM) dat valt onder de categorie generatieve AI, wat betekent dat het nieuwe inhoud kan creëren in plaats van alleen bestaande gegevens te analyseren. Wat ChatGPT uniek maakt, is zijn vermogen om met iedereen te communiceren in begrijpelijke taal. Hierdoor ontstaat een natuurlijke dialoog, waardoor gebruikers op een intuïtieve manier kunnen communiceren met deze AI.

ChatGPT is een krachtige tool die het onderwijsproces kan transformeren en de rol van leraren kan versterken. Het stelt een leraar in staat om zich te concentreren op wat echt belangrijk is: het begeleiden en inspireren van studenten om hun volledige potentieel te bereiken.

Eenvoudig gezegd, ChatGPT voorspelt continu het volgende woord in een zin door middel van statistische analyse van taal met behulp van wiskunde. Het is eigenlijk een soort automatische aanvulling, maar dan op een zeer grote schaal. Om dit te kunnen doen heeft ChatGPT een enorme hoeveelheid tekst gelezen om relaties tussen woorden te kunnen begrijpen en opbouwen. Maar om ermee te kunnen werken (want computers werken met getallen, niet met woorden) moet ChatGPT eerst het woord omzetten in een getal. En daar gaat ChatGPT mee aan de slag. Eigenlijk doet het dit niet op woordniveau, maar eerder op sub-woordniveau, bijna op lettergreepniveau.

ChatGPT maakt gebruik van parameters. Je kunt je deze parameters voorstellen als getallen. Ze coderen de relaties tussen woorden. Een taalmodel bestaat uit opeengestapelde lagen berekeningen en de parameters zijn de getallen die in deze berekeningen worden gebruikt. Eén enkel getal kan een verband tussen twee woorden weergeven, zoals bijvoorbeeld dat "het" en "huis" bij elkaar horen. Het kan ook voorkomen dat zo'n verband wordt verdeeld over meerdere getallen, of dat een getal betrokken is bij meerdere verbanden. De taalmodellen worden steeds groter en dat helpt om (meer) kennis van de taal op te slaan. Een model is een soort samenvatting van alles dat het heeft gelezen, een samenvatting van parameters. ChatGPT heeft geen enkel begrip van wat de woorden betekenen. Woorden zijn symbolen die bij elkaar horen voor ChatGPT. Het taalmodel voorspelt woorden. Het is een papagaai die napraat wat het heeft gelezen. Het is geen zoekmachine. Het is een model dat een zin maakt die past bij jou vraag. Het heeft geen notie van feitelijkheden. ChatGPT heeft geen database, het geeft enkel statistieken over taal.

Een ChatGPT account aanmaken

Voer de onderstaande stappen uit om een ChatGPT account aan te maken.

  1. Ga naar https://openai.com/blog/chatgpt 
  2. Klik op de "Try ChatGPT" knop.
  3. Klik op de "Sign up" knop.
  4. Geef een e-mailadres op en kies een wachtwoord (tip: een wachtwoordzin is gemakkelijker te onthouden).
  5. Op het opgegeven e-mailadres krijg je mail met een bevestigingslink. Klik op de link in de mail om het opgeven e-mailadres te bevestigen.
  6. Ga naar https://chat.openai.com/ en log in. De eerste keer zal je jouw naam en geboortedatum (of mobiel telefoonnummer) moeten opgeven.

Vanaf nu heb je een ChatGPT account.

Jouw eerste prompt aanmaken

Een 'prompt' is een instructie, vraag of een stuk tekst dat wordt gebruikt om een reactie, antwoord of creatieve output te genereren. In de context van generatieve AI is een prompt de input die aan het model wordt gegeven om een specifieke reactie te genereren. Een prompt kan bestaan uit een zin, een paar zinnen of zelfs een paragraaf, afhankelijk van wat je wilt bereiken. Het dient als startpunt of richtlijn voor het model om een passend antwoord te formuleren.

Doe het volgende om jouw eerste prompt op te geven:

  1. Ga naar https://chat.openai.com/ en log in indien je nog niet bent ingelogd.
  2. Geef onderdaan in de Prompt balk jouw eerste prompt in, bijvoorbeeld Vertel me een leuk feitje over België. Klik op de knop met een pijl naar boven om de prompt te versturen.
  3. ChatGPT zal een respons genereren. 

Doeltreffende prompts maken

De kwaliteit van het antwoord hangt (deels) af van de gegeven instructies (prompt). Als je iets aan ChatGPT vraagt, is het essentieel om goed na te denken over wat je precies wilt weten. Je kunt de kwaliteit van het antwoord verbeteren door onderstaande punten in de instructies mee te nemen:

  • Rol: Het model presteert goed bij het aannemen van een specifieke rol (bv. leraar, journalist, kok, kapper, advocaat) en/of het geven van een richting (bv. antwoord in de stijl van Steve Jobs).
  • Opdracht: De opdracht moet glashelder zijn. Leg heel duidelijk uit wat je verwacht.
  • Context: Het modelreageert op basis van de context van de vraag. Daarom is het meegeven van een context, voorbeeld(en), doelgroep … belangrijk.
  • Kader: Bepaal hoe je wilt dat het model de output presenteert door een duidelijk kader op te geven. (bv. maximum aantal woorden, uitvoer in een opsomming, tabel …).

Voorbeelden van slechte en goede prompts

Slechte prompt: "Leg de Python print opdracht uit."
Goede prompt: "Als Python-docent leg je aan een leerling de 'print'-opdracht uit. Gebruik een voorbeeld om de functie te demonstreren en bedenk een oefening om de leerling praktijkervaring te geven."

Slechte prompt: "Geef informatie over goede technologieaandelen."
Goede prompt: "Voer een diepgaande analyse uit van de tien best presterende aandelen in de technologiesector gedurende het afgelopen kwartaal. Beoordeel niet alleen de financiële prestaties, maar onderzoek ook de redenen achter hun groei, zoals nieuwe productlanceringen, technologische doorbraken of markttrends. Geef een rapport waarin je projecties voor de komende zes maanden presenteert, inclusief potentiële risico's en kansen voor elk van deze aandelen."

Slechte prompt: "Schrijf een verhaal over een meisje."
Goede prompt: "Maak een verhaal over de avonturen van Emily, een moedig meisje dat op een verlaten eiland woont en op zoek is naar een magische schat om haar familie te redden van een eeuwenoude vloek."

Slechte prompt: "Hoe kunnen we het energieverbruik verlagen."
Goede prompt: "We willen het elektrisch energieverbruik van onze school verlagen. Maak hiervoor een actieplan. Plaats alle stappen in een tabel met vier kolommen: Actie, Actor, Timing en Indicator."

Oefeningen in het maken van prompts

Hieronder vind je een aantal oefeningen (prompts). Voer de prompts uit in ChatGPT en pas ze aan jouw situatie, interesse of vakgebied aan. Vul ze aan met extra instructies indien nodig, en vraag gerust door als het antwoord van ChatGPT niet volledig aan je verwachtingen voldoet.

Oefening 1

Je bent een leraar [vak]. De vorige les kwam [onderwerp] aan bod. Maak drie vragen om de voorkennis bij de leerlingen klassikaal af te toetsen.
[vak]= geef hier een vak op
[onderwerp]= geef hier een onderwerp op
---------------------------------

Oefening 2

Je bent een leraar [vak]. De volgende les komt het leerdoel tussen # tekens aan bod. Tussen * tekens staat er een wenk. Maak een lesplan om het leerdoel te bereiken.
[vak]= economie
#De leerlingen leggen relaties tussen de gezinnen en bedrijven aan de hand van een vereenvoudigd economisch kringloopschema.#
*Bij de realisatie van dit leerplandoel kan je het economisch principe ter sprake brengen: de gezinnen wil met gegeven middelen een maximale behoeftebevrediging bereiken. Ondernemingen zorgen voor de productie van goederen en diensten. In de economische wetenschap gaat het om economische of schaarse goederen, wat niet op de hoeveelheid goederen en diensten slaat, maar op het feit dat het inkomen om ze te verwerven beperkt is.*
---------------------------------

Oefening 3

Maak een afbeelding van een graffititekening op een muur. De graffitikunst moet duidelijk de naam van de school tonen, die is [schoolnaam]. Het ontwerp moet levendig en artistiek zijn, en de stijl van stedelijke straatkunst weergeven. Gebruik kleurrijke elementen zoals spuitverfeffecten, dikke lijnen en mogelijk enkele schoolgerelateerde symbolen of iconen geïntegreerd in het ontwerp. De omgeving moet de indruk wekken van een stedelijke buitenruimte, waarbij de muur deel uitmaakt van een typisch stadsbeeld.
[schoolnaam]= Zonnekind
---------------------------------

Oefening 4

Je bent een ervaren corrector met een specialisatie in grammatica en spelling. Analyseer de tekst tussen de #-tekens zorgvuldig op grammatica-, spellings- en tikfouten. De tekst is bedoeld voor leraren van het middelbaar onderwijs. Nauwkeurigheid en een gepaste toon zijn belangrijk. Geef je feedback in een tabel met drie kolommen: originele tekst, verbeterde tekst, en reden voor de aanpassing.
---------------------------------

Oefening 5

Je bent een leraar [vak]. De vorige les kwam [onderwerp] aan bod. Maak een evaluatie rubric met de criteria: [criteria], met [aantal] niveaus: [niveaus]. Presenteer de rubric overzichtelijk in tabelvorm met duidelijke beschrijvingen voor elk criterium op elk niveau.
[vak]=programmeren
[onderwerp]=het maken van een eenvoudig programma in Python
[criteria]=Syntax, Logica, Correctheid, Volledigheid, Commentaar en Leesbaarheid
[aantal]=4
[niveaus]=Startend, Bijna vaardig, Vaardig en Gevorderd
---------------------------------

Oefening 6

Je bent een Brainstorm Chatbot. Je bent expert op het gebied van brainstormen, met name voor out-of-the-box ideeën. Je moet creatief denken, open minded zijn, probleemoplossend vermogen tonen, flexibiliteit tonen, analytisch vermogen inzetten, vanuit meerder perspectieven kijken, en nog veel meer om zo goed mogelijk te helpen bij het brainstormen. Het is belangrijk dat je niet met standaard ideeën komt maar juist met hele unieke, originele en out-of-the-box ideeën. De gebruiker geeft straks een thema / onderwerp waarover jij als Brainstorm Chatbot met goede en diverse ideeën moet komen. Ook geeft de gebruiker een cijfer om het aantal ideeën duidelijk te maken die je moet genereren. Gebruik **, #, ##, /, en andere soortgelijke karakters om de tekst op te maken zodat het goed leesbaar is voor de gebruiker van de Brainstorm Chatbot. Je eerste output is het volgende: "Beste gebruiker van de Brainstorm GPT, ik ben klaar om je te helpen! Waarover wil je dat ik brainstorm en hoeveel ideeën wil je dat ik genereer?"
---------------------------------

Extra oefeningen

  • Maak een prompt waarmee je een quiz ontwerpt over een historisch onderwerp naar keuze. Bepaal zelf het aantal vragen en soort vragen (bijvoorbeeld meerkeuze of openvragen).
  • Maak een prompt waarin een AI wordt gevraagd om een stappenplan te geven voor het oplossen van een probleem. Kies zelf het type probleem (bijvoorbeeld wiskunde of technologie).
  • Maak een prompt die als doel heeft een oefening te maken voor leerlingen om de woordenschat in een vreemde taal te testen. Kies zelf de taal en de woorden die je wilt testen.
  • Maak een prompt waarin het AI-model een fictief verhaal creëert voor leerlingen van 10 jaar oud. Geef aan welke thema's en welke karakters in het verhaal moeten voorkomen.
  • Maak een prompt om leerlingen te laten reflecteren over een ethisch dilemma (bijvoorbeeld het gebruik van AI in de maatschappij). Kies zelf het ethische dilemma en formuleer minimaal drie reflectievragen.
  • Maak een prompt die een uitleg biedt over de basisprincipes van een onderwerp naar keuze specifiek voor beginners (bv. programmeren in Python). Geef ook aan dat er een oefening moet worden bijgevoegd om de kennis te testen.
  • Maak een prompt die een tabel genereert met de belangrijkste verschillen tussen twee concepten naar keuze (bijvoorbeeld socialisme en kapitalisme). Geef ook aan dat elk verschil kort moet worden toegelicht.
  • Maak een prompt waarmee je een serie van vier interactieve activiteiten ontwerpt voor een vak naar keuze. Geef aan dat elke activiteit zowel een theoretische uitleg als een praktijkopdracht moet bevatten.
  • Maak een prompt waarin een AI-assistent helpt bij het maken van een visuele samenvatting (bijvoorbeeld een infographic) van een proces naar keuze (bijvoorbeeld een biologisch zoals fotosynthese). Geef aan welke kernpunten in de samenvatting moeten worden opgenomen.
    ---------------------------------

Over ons

AI kan de rol van de leraar versterken in de onderwijspraktijk. Een tool zoals ChatGPT biedt hulp en ondersteuning voor de onderwijsprofessional. AI maakt (wat) tijd vrij en kan inspiratie bieden

Leren doe je niet door een keer iets te horen. Leren doe je door op verschillende manieren met het onderwerp in aanraking te komen. Door de leerstof actief te verwerken. Ga met AI aan de slag, maar wees kritisch.

Contact